Chúng ta đang sống trong một thời đại mà thông tin tài chính ngập tràn trên mọi nền tảng. Trong quá trình ra quyết định tài chính, con người thường bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi một yếu tố tâm lý rất đặc biệt có tên là thiên kiến xác nhận (confirmation bias). Vậy thiên kiến xác nhận là gì và làm thế nào để vượt qua nó trong việc đưa ra các quyết định tài chính chính xác?
Hiểu rõ thiên kiến xác nhận
Thiên kiến xác nhận là xu hướng mà con người củng cố và chỉ tìm kiếm thông tin phù hợp với những niềm tin và quan điểm đã có sẵn. Trong lĩnh vực tài chính, điều này có thể dẫn đến những quyết định sai lầm hoặc không tối ưu. Hãy tưởng tượng bạn đang cân nhắc việc đầu tư vào một cổ phiếu. Nếu bạn tin rằng công ty đó sẽ phát triển mạnh mẽ, bạn có thể chỉ tìm kiếm thông tin tích cực về nó mà bỏ qua các dấu hiệu rủi ro tiềm ẩn - đây chính là thiên kiến xác nhận đang hoạt động.
Tại sao thiên kiến xác nhận có thể gây hại?
-
Thiếu thông tin toàn diện: Khi bạn chỉ chủ động tìm kiếm những thông tin ủng hộ cho quan điểm của mình, bạn rất dễ bỏ lỡ những thông tin quan trọng từ các nguồn khác. Điều này có thể dẫn đến quyết định đầu tư không chính xác, gây thiệt hại tài chính lâu dài.
-
Cảm xúc chi phối: Thiên kiến xác nhận thường dẫn đến việc bạn dựa vào cảm xúc hơn là tình huống thực tế, khiến bạn bị cản trở trong việc đưa ra những quyết định lý trí, hợp lý.
-
Quyết định phụ thuộc vào những người khác: Khi ít khi kiểm tra thông tin khác, bạn có nguy cơ trở thành nô lệ cho ý kiến của người khác. Điều này có thể dẫn đến tổn thất tài chính lớn, mà thường không ai dám nhận.
Làm sao để giữ được quan điểm khách quan nhưng có chính kiến?
Để vượt qua thiên kiến xác nhận và có những quyết định tài chính tốt hơn, bạn nên thực hiện các bước sau:
-
Tìm kiếm thông tin đa dạng: Đừng chỉ tập trung vào những nguồn thông tin bạn thích. Hãy mở rộng miền tìm kiếm của bạn để bao gồm cả các ý kiến trái chiều và các phân tích khác nhau. Tham gia các diễn đàn, đọc sách và theo dõi các chuyên gia tài chính có quan điểm khác biệt.
-
Đặt câu hỏi phản biện: Hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi phản biện để thử thách quan điểm hiện tại của bạn. Ví dụ: "Nếu tôi sai, liệu có nguy cơ nào đang tồn tại không?" Hay "Có thông tin nào ngược lại với những gì tôi tin tưởng không?"
-
Tìm kiếm cố vấn độc lập: Hãy tìm một cố vấn tài chính có kinh nghiệm, người có thể cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện về tình hình hiện tại. Người này không nên bị ảnh hưởng bởi những gì bạn đã nghĩ hoặc cảm nhận.
-
Phân tích lịch sử hiệu suất: Trước khi đưa ra quyết định đầu tư, hãy phân tích lại hiệu suất trong quá khứ của các giao dịch tương tự. Xem xét lý do tại sao một số đã thành công và nhiều khác đã thất bại.
-
Thực hiện kỹ thuật “Five whys”: Khi bạn cảm thấy bị nghiêng về một quyết định, hãy đặt câu hỏi "Tại sao?" năm lần để đi sâu vào bản chất của vấn đề. Điều này giúp bạn khám phá suy nghĩ bên trong và nhìn nhận vấn đề từ nhiều khía cạnh.
Kết luận
Việc nhận thức và đối mặt với thiên kiến xác nhận trong đầu tư tài chính là một yếu tố không thể thiếu đối với bất kỳ ai muốn làm chủ tài chính của mình. Những quyết định tài chính có hại do thiên kiến xác nhận không chỉ làm giảm hiệu suất tài chính mà còn có thể gây ra những thiệt hại khó có thể phục hồi. Hãy rèn luyện tư duy khách quan, thực hành những phương pháp trên để bạn có thể đưa ra những quyết định tài chính thông minh hơn, vượt lên trên cảm xúc và thiên kiến cá nhân.
Hãy bình luận ý kiến của bạn bên dưới và chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong việc giữ mục tiêu tài chính khách quan nhé! 💬
Thông báo miễn trừ trách nhiệm
Thông tin và ấn phẩm này không có nghĩa là và không cấu thành lời khuyên, kêu gọi hoặc khuyến nghị tài chính, đầu tư, kinh doanh. Đọc thêm trong Điều khoản sử dụng.
